Jasna strona Sarajewa – atrakcje, które warto zobaczyć

Czytając nasz ostatni post, traktujący o wojnie w Jugosławii i jej skutkach, mogliście odnieść wrażenie, że Sarajewo jest smutne i przygnębiające. A prawda jest taka, że przepełnione jest akcentami emanującymi pozytywną energią. To miasto nie jest ani piękne, ani okazałe. Jak na stolicę, bardzo ubogie i nie wyróżniające się niczym szczególnym wśród innych dużych miast tego regionu. Ma jednak w sobie to coś, co przyciąga, łapie za serce i nie daje o sobie zapomnieć. Kto spędził w nim choć jeden dzień, chce wrócić. Zupełnie jak w przypadku Lwowa.
Do Sarajewa trafiliśmy pod koniec naszego urlopu na Bałkanach. Dwa dni wcześniej zarezerwowaliśmy nocleg za pośrednictwem serwisu noclegowego w hostelu położonym w centrum miasta. Byliśmy jedynymi gośćmi w tym czasie. Pierwszym, co nas urzekło w Sarajewie, była obsługa hostelu. Dwoje młodych ludzi stawało na głowie, aby nam dogodzić. Opowiedzieli nam jak się poruszać po Sarajewie, co zobaczyć, gdzie zjeść, używając do tego dwóch map i zdjęć, i dzieląc się przy tym różnymi ciekawostkami. Choć w ofercie hostelu stoi czarno na białym, że parkowanie w garażu podlega dodatkowej opłacie, powiedzieli, że nie ma potrzeby żebyśmy płacili, bo i tak nie ma żadnych innych gości, a na zewnątrz niebezpiecznie trzymać samochód. Naprawdę, rzadko spotykamy się z takim zaangażowaniem.

1. Baščaršija i Sebilj

To numer jeden w przewodnikach po Sarajewie. Nie bez powodu. Klimat tego miejsca jest wyjątkowy. Słowo Baščaršija oznacza dosłownie główny rynek. Przeznaczeniem tego miejsca od wieków był handel. Obecnie dodatkowo stanowi atrakcję turystyczną i miejsce spotkań.

Jeśli będziecie mieć  okazję, odwiedźcie ten deptak o różnych porach dnia. Rano przyjdźcie tutaj napić się kawy. W jednej z malutkich kawiarenek zamówcie bosanską kahvę w tygielku. Poobserwujcie ludzi wokół siebie. O tej porze dnia nikt tam się nigdzie nie spieszy. Picie kawy jest tam swoistym porannym rytuałem. Zauważycie, że zatrzymują się tam różni ludzie – w różnym wieku i o różnym statusie społecznym. Zauważycie biznesmenów z aktówkami, którzy w drodze do pracy przysiadają na chwilę, zauważycie matki z dziećmi, starszych panów palących fajkę, kobiety zawinięte w hidżab. Zauważycie też żebraków, najczęściej z dziećmi. I oni zapewne zauważą też was. Będą podchodzić i będą namolni. Po jednych pojawią się następni i tak w kółko. To etatowi żebracy. Są tam o każdej porze dnia.

Siedząc tam, zwróćcie uwagę na dachy budynków. Tylko jakieś 10% przetrwało wojnę. Bez trudu je zauważycie. Pozostałe mają nowe dachówki. To daje wyobrażenie o skali zniszczeń po wojnie. Pomyślcie o tym, a następnie rozsmakujcie się w kawie, którą przyniesie wam kelner. Ona smakuje wyjątkowo i zapewniam was, nigdzie indziej takiej kawy nie wypijecie. Zachęcamy do zaopatrzenia się w tygielek w jednej z bocznych uliczek placu – ul. Kazandžiluk. To ważne, aby kupić tygielek właśnie tam, bo dostaniecie oryginalne sarajewskie rękodzieło. Gdzie indziej z pewnością traficie na pamiątki importowane z Chin. Po powrocie do domu będziecie tęsknić za tą kawą. W jednym z poprzednich wpisów opisaliśmy nasz sposób na zrobienie kawy w tygielku. Smakuje wyśmienicie, aczkolwiek smak kawy z Sarajewa jest nie do odtworzenia.

Sprawdźcie: Ta kawa niejedno ma imię

Pośrodku deptaku znajduje się drewniana budka. To studnia Sebilj. Pozostałość po czasach osmańskich i jednym z pierwszych wodociągów w Europie. Kiedyś tego typu studni było w całym mieście ponad sto. Jeśli macie ochotę, możecie napić się wody z jednego z kraników studni. Woda jest zdatna do picia i smaczna. Mówi się, że kto napije się wody z tej studni, nigdy nie zapomni Sarajewa.

2. Gazi Husrev begov bezistan

Kilka kroków od miejsca, w którym będziecie pić bosanską kahvę, znajduje się pasaż handlowy z 1555 roku, położony poniżej poziomu drogi, który od wieków pełni tę samą funkcję. Nawet jeśli nie planujecie nic kupować, warto się przejść jej głównym korytarzem i zapoznać się z asortymentem, tak bardzo oddającym różnorodność kulturową tego miasta.

3. Meczety

Nauczona doświadczeniem, gdziekolwiek jadę, zawsze mam przy sobie dość dużą chustę. W Bośni i Hercegowinie przydaje się szczególnie. Jeśli kobieta chce wejść do meczetu, powinna mieć zakryte ramiona i nogi, a często wymaga się także nakrycia głowy. Dlatego nawet w upał, warto nosić tutaj długą spódnicę lub długie przewiewne spodnie i mieć w torebce awaryjną chustę.

Meczetów w zabytkowej części Sarajewa jest kilkanaście. Warto wejść do co najmniej jednego. Najbliżej miejsca, w którym pije się kawę, znajduje się meczet Baščaršijska džamija, pochodzący z XVI wieku, który słynie z doskonałej akustyki. Najbardziej okazały meczet znajduje się jednak nieco dalej. Meczet Gazi Husrev-bega (Begova džamija) pochodzi z 1530 roku i jest to jedna z najbardziej okazałych sakralnych budowli muzułmańskich na Bałkanach. Przed meczetem znajduje się okazała studnia šedrvan, która kiedyś prawdopodobnie służyła do rytualnych obmyć przed modlitwą, ale w tej kwestii nie mam pewności. Obok meczetu stoją dwa budynki. To mauzolea z XVI wieku, zwane turbetami. Jedno z nich skrywa szczątki tureckiego fundatora meczetu, Gazi Husrev-bega.

Warte uwagi są także charakterystyczne muzułmańskie nagrobki znajdujące się w sąsiedztwie meczetu. Po kamieniu, z którego je wykonano, a także po bogatych zdobieniach, można domyślić się, że to pochówki wysokich rangą namiestników.

4. Sarajevska Pivara

Jeśli ktoś lubi piwa regionalne tak jak my, będzie w siódmym niebie. To miejsce jest wyjątkowe pod każdym względem. Browar został założony w 1864 roku i była to pierwsza tego typu instytucja w Bośni. Pierwszym co zachwyca, jest samo wnętrze browaru, okazałe i niezwykle stylowe. Drugim – smak piwa, spróbowaliśmy wszystkie rodzaje. Trzecim – smooth-jazz na żywo.

5. Przekorny domek

Historia tego domku mnie urzekła. A sięga ona XVI wieku, kiedy to w miejscu, w którym stał, ówcześni włodarze miasta zaplanowali wybudowanie meczetu. Jednak właściciel domu nie zgodził się na jego wyburzenie. Zażądał przeniesienia domu w inne miejsce. Rozebrano go i cegiełka po cegiełce odbudowano po drugiej stronie rzeki. Historia powtórzyła się 200 lat później, kiedy dom znów stanął na przeszkodzie władzom miasta, którzy w jego miejscu chcieli wybudować ratusz. Wnuk pierwszego właściciela zażądał przeniesienia domu w inne miejsce. I jego żądanie zostało spełnione. Obecnie Przekorny Dom soi niedaleko swojego pierwotnego położenia, obok meczetu, po południowej stronie rzeki Miljacki. Na parterze znajduje się restauracja.

6. Miasteczko olimpijskie z 1984 roku

W lutym 1984 roku, czyli wtedy, kiedy o nas jeszcze ptaszki nie ćwierkały, w Sarajewie zorganizowano zimowe igrzyska olimpijskie. W zawodach wystartowało 1273 zawodników z 49 krajów. Budżet igrzysk wynosił 160 milionów dolarów. I nie byłoby w tym nic zaskakującego, tego typu imprezy zawsze były drogie, gdyby nie to, że Jugosławia znajdowała się wtedy w kryzysie gospodarczym, inflacja wynosiła 50%, a dług zagraniczny 20 miliardów dolarów. Mimo to, na konto komitetu organizacyjnego wpłynęło 214 tysięcy dolarów, pochodzące ze spontanicznej zbiórki datków wśród mieszkańców Sarajewa. To jest gest! I co najlepsze – inwestycja została ukończona przed terminem.

Największą inwestycją była modernizacja stadionu Kosevo, drugą w kolejności budowa toru bobslejowego na jednym ze wzgórz otaczających Sarajewo. I tam właśnie się wybraliśmy, zobaczyć jak to wygląda w tym momencie. To tam właśnie natknęliśmy się na bazę snajperów, o której pisaliśmy w poprzednim poście.

Sarajewo kryje jeszcze wiele ciekawych miejsc i wiele tajemnic do odkrycia. Obydwoje chcemy tam wrócić i spędzić nieco więcej czasu.