Pompeje – fakty, o których prawdopodobnie nie wiedzieliście

Czy was także uczyli w szkole, że Pompeje, miasto leżące u podnóża wulkanu, zostało zalane przez lawę? Bo mnie tak, Maćka również, a i więcej osób z którymi rozmawiałam żyło w podobnym przeświadczeniu. Przypadek? Nie sądzę… Nie wiem ile musiałoby lawy wypłynąć z wulkanu, aby zdołała ona pokryć kilkumetrową warstwą duże miasto, leżące ok. 10 km od podnóży Wezuwiusza. Ciężko to sobie wyobrazić, prawda? A tym podobnych bzdur było więcej. Przeczytajcie jak było z tymi Pompejami naprawdę. A nauczycielki historii serdecznie z tego miejsca pozdrawiam i oświadczam, że nic do nich nie mam. Taki mieliśmy system, takie podręczniki, a o internecie i tanich lotach do Neapolu nikt wtedy jeszcze nie śnił.

Na zachętę odrobina słodyczy w czystej postaci ♥

Pompeje. Krótka historia małego miasteczka

Już kilkaset lat przed Chrystusem Pompeje były jednym z największych i najbardziej rozwiniętych miast Półwyspu Apenińskiego, dystansując pod tym względem nawet Rzym. Wielkie jak na tamte czasy miasto portowe (morze wówczas sięgało głębiej w ląd niż obecnie), specjalizowało się w handlu, rozrastało się i kwitło. Sielanka trwała do roku 62 naszej ery, kiedy Pompeje zostały nawiedzone przez trzęsienie ziemi i w 60% zniszczone. Siedemnaście lat później, świeżo odbudowane miasto pada ofiarą kataklizmu, którego absolutnie nikt się nie spodziewał. W 79 r.n.e., z oddalonego o kilka kilometrów wzniesienia (Pompejczycy nie mieli świadomości, że Wezuwiusz jest wulkanem) nagle w środku dnia wydobywa się kilkukilometrowy słup ognia, następnie pojawia się gęsta czarna chmura, która przysłania słońce na kilka dni. Z nieba spada deszcz rozżarzonych kamieni, które zabijają ludzi i podpalają budynki. W powietrzu unoszą się trujące gazy, ostatecznie uśmiercające tych, którym udało się znaleźć schronienie przed ogniem i wypluwanymi przez wulkan kawałkami lawy. Wkrótce miasto zostaje przysypane kilkumetrową warstwą popiołu i żużlu, która konserwuje je na wieki wieków. Dzięki zapiskom jednego z mieszkańców Pompejów znamy dziś szczegółowy przebieg katastrofy. Z zapisków innego człowieka wiemy, że wybuch był tak potężny, że chmura dymu i popiołów dotarła aż do oddalonego o 200 km Rzymu.

Prace odkrywkowe rozpoczęły się w 1748 roku i trwają po dziś dzień. Co więcej, jak dotąd odkopano niewiele ponad połowę miasta.  Prawie drugie tyle ciągle spoczywa pod warstwą ziemi i czeka na swój czas.

Wszystko  #takiestarożytne

W czasie II wojny światowej wykopaliska zostały zbombardowane, w dużym stopniu niszcząc starożytne miasto. Większość budynków odbudowano. Rozczarowujące jest jednak to, że nie informuje się otwarcie które obiekty są autentyczne, a które są jedynie powojenną rekonstrukcją. Podobnie jak nie informuje się, że słynne mozaiki i posągi na terenie wykopalisk to kopie, a oryginały znajdują się w Muzeum Archeologicznym w Neapolu.

Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Neapolu

Ludzkie skamieniałości

Kolejny mit, powtarzany na lekcjach historii za naszych czasów (nie wiem jak jest teraz). Poniższe zdjęcia coś Wam przypominają, prawda? Nie nie, to nie są ciała ludzi, zakonserwowane w popiele, czy też lawie, która zalała Pompeje. Nie jest to także ludzka skamielina. Ciała ofiar kataklizmu uległy naturalnemu rozkładowi, pozostawiając po sobie pustą przestrzeń w warstwie popiołu, ziemi i kamieni. Archeolodzy wpuszczając do zastanej luki płynny gips wykonali odlew ciał, które kiedyś tam się znajdowały. Reasumując – to nie ludzie, to gipsowe figury.

Uwaga! Zebra

Zastanawialiście się kiedykolwiek, dlaczego przejścia dla pieszych maluje się we wzór pasów, z nie kratki albo kółek? Ja też nie. Pierwowzór obecnych przejść dla pieszych i skrzyżowań powstał jeszcze w czasach starożytnych. Zasada poruszania się po ulicach miast była bardzo podobna do tej, którą znamy dziś. Zwiedzając Pompeje zwróćcie uwagę na wystające ponad poziomem ulic głazy. To przejścia dla pieszych, które przy okazji pełniły funkcję progów zwalniających. Głazy ułożone w ten sposób nie blokowały ruchu wozom zaprzężonym w konie, ale zmuszały je do zmniejszenia prędkości. Nie jestem pewna, ale tak chyba narodziła się zebra.

Drogi jak w Krakowie

Przechadzając się pompejskimi uliczkami zwróćcie również uwagę na podłużne wyżłobienia w bruku, nierzadko bardzo głębokie. Choć wydaje się to być mało prawdopodobne, te bruzdy to koleiny, utworzone przez metalowe okucia kół wozów.

Pompeje miały swoich ultrasów

W Pompejach znajduje się najstarszy istniejący amfiteatr na świecie. Był on w stanie pomieścić 20 tys. osób, toteż na widowiska przyjeżdżali także ludzie spoza Pompejów. Co ciekawe, regularnie odbywały się tam burdy między widownią pochodzącą z różnych miejscowości i dlatego właśnie, wiedząc o pewnych antagonizmach w lokalnym społeczeństwie, zdecydowano się zbudować amfiteatr na obrzeżach miasta – aby powtarzające się walki „kiboli” nie zakłócały spokoju mieszkańców.

Reklama w przestrzeni miejskiej

Czy was tak samo jak nas irytują reklamy w przestrzeni publicznej? Idąc w kierunku amfiteatru, trafiliśmy w pewnym momencie na szereg budynków z napisami na elewacjach, o różnych kolorach i różnym kroju liter. Nie mamy pewności czym dokładnie są te napisy, pozostaje nam się domyślać, że mogła to być reklama np. zakładu rzemieślniczego znajdującego się w tym budynku. Paradoks polega na tym, że my, przeciwnicy reklam na ulicach, staliśmy wpatrzeni w to z oczami jak u bohaterów mangi, mrucząc pod nosem 'ale to fajne’.

Nierząd nasz powszedni

Pomyślelibyście, że w Pompejach było kilkadziesiąt domów publicznych? Usługi kosztowały równowartość od dwóch do czterech lampek taniego włoskiego wina, a nierząd uprawiało się powszechnie. Odwiedziliśmy jeden z nich. Maleńka kamieniczka, mieszcząca 4 pokoiki o powierzchni nie przekraczającej 3m kw., w każdym kamienne łoże i stosowne malowidła na ścianach. Każdy pokoik oddzielony od reszty zasłonką. A na pięterku mieszkanie właściciela i nierządnic. Co tam się musiało dziać…

To jeszcze nie koniec opowieści o Pompejach. Przejdź do artykułu o tym co zobaczyć w Pompejach. Podpowiadam tam także jak zwiedzać starożytne miasto i dodatkowo dorzucam garść praktycznych informacji.